‘Elektrikli araçların şarj noktalarında doğru donanım hayati önem taşıyor’

Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu’nun (EPDK), Şarj Hizmeti Piyasası Aylık İstatistikleri Ekim 2024 raporuna göre ekim ayı sonu itibariyle Türkiye’de elektrikli araç sayısı 155 bin adedi aşmış durumda. Beefull Büyümeden Sorumlu Başkan Yardımcısı Alper Arın, elektrikli araç teknolojisine uyum sağlamak için altyapının geliştirilmesi gerektiğini ifade etti. Arın, “Geçtiğimiz günlerde İstanbul’da bir sitenin otoparkında şarj halinde olan bir aracın alev alması nedeniyle çıkan yangın, elektrikli araç şarj istasyonlarında doğru donanımın hayati önem taşıdığını bir kez daha gösterdi. Apartman otoparklarında ve sitelerde, elektrikli araçların şarj edilmesi sırasında yetersiz donanım ve bilinçsizlik nedeniyle yangın riskleri ve can-mal kayıpları yaşanabileceğine dair endişeler artarken, bu konuda hem bilinçlendirme hem de altyapı güçlendirme çalışmalarını hızlandırmak büyük önem taşıyor” diye konuştu.

“TESİSATTA DOĞRU MALZEME KULLANILMASI ÇOK ÖNEMLİ”

Alper Arın, “Elektrikli araç alanlara bireysel olarak kullanabilecekleri wallbox’lar veriliyor. Elektrikli arabalara güç sağlayan kompakt, hafif bir AC şarj istasyonu olarak ifade edilebilecek olan bu cihazların kurulumu sırasında tesisatların mutlaka ruhsatlandırılması ve gerekli izinlerin alınarak projelendirilmesi lazım. Öncelikle cihazın gücü ne, bu güç o tesisatta var mı yok mu ona bakılmalı. Mevcutta yeterli güç olsa bile projelendirme yapılması ve ilgili teknik uzmanların bunu kontrol etmesi gerekiyor. Bu kontrollerden sonra ilgili dağıtım şirketinin projeye onay vermesi, olur görüşünün alınması ve sonrasında da projenin uygulamaya geçmesi süreci başlıyor. Kullanılacak doğru kablo kesitleri, güvenlik malzemeleri, sigortalar, kaçak akım engelleyicileri gibi tesisatın olmazsa olmazları var. Bunlar doğru kullanılmazsa da o tesisatta aşırı yüklenmeden kaynaklı ya da yanlış kullanımdan kaynaklı yangınlar çıkma ihtimali olabiliyor. Aynı zamanda tabi ki buradaki tesisatta doğru malzeme kullanılmazsa araca giden elektrik akımı ile beraber aracın piline de zarar verme, araca da zarar verme ihtimali de yüksek” dedi.

‘ALTYAPININ ZARAR GÖRMESİ GİBİ OLUMSUZ SONUÇLAR GÜNDEME GELEBİLİR’

İhtiyaç ve altyapıya göre en uygun cihazı seçmenin, elektrikli araç şarj istasyonu kurulumunda ilk ve en önemli adımı olduğuna işaret eden Arın, şunları söyledi:

“AC olarak ifade edilen şarj noktaları 3.4 kW’dan başlayarak 7.4 kilovat (kW), 11 kW ve 22 kW güç alternatifleriyle birçok yapıya kolayca entegre edilebiliyor. Şebekeden gelen gücün çevrim yapılmadan araca yönlendirilmesini sağlayan bu istasyon tipi, yatırım maliyeti açısından da daha uygun. Burada altyapı güç kapasitesi çok önemli. Eğer güç kapasitesi yeterli değil ise, en zararsız hali ile şarj hizmeti verilemez. Mevcut altyapı zarar görebilir ya da elektrikli araç bozulabilir.

Topraklama bir diğer önemli konu. Araçların şarj işlemi için gerekli olan referans topraklama değerlerinin sağlanamaması durumunda şarj hizmeti alınamaz. Yangın çıkma ve altyapının zarar görmesi ile can ve mal kaybına yol açması gibi olumsuz sonuçlar gündeme gelebilir.”

Arın süreci ve bu sırada nelere dikkat edilmesi gerektiğini ise şu şekilde sıraladı:

Münferit kurulumlarda, elektrikli araç şarj cihazının ve tesisatın kurulacağı alanın mutlaka kişinin kendi tapulu alanı olması gerekir. Yani bir sitede size tahsis edilen otopark alanı tapunuzda sizin adınıza kayıtlı değilse sitenin veya apartmanın ortak alanı sayılmaktadır. Bu konu önemli bir detaydır çünkü kendi sayacınızdan da elektrik alsanız site sakinleri buna itiraz edebilir. Bu noktada site yönetimi veya apartman yönetiminin çoğunluk oyuna başvurmak gerekmektedir. Kendi tapulu alanınıza veya site yönetimi tarafından onaylanmış alana şarj istasyonu kurmak isterseniz dikkat etmeniz gereken teknik detaylar mevcuttur. Öncelikle sözleşme gücünüzün yeterliliğine bakılmalıdır. “Sözleşme gücünün yetersiz olduğu hallerde güç artırımı başvurusu içerisinde artırım başvurusu sebebi ile yeni bir dağıtım bağlantı anlaşması gerekmektedir. Kurulum yapılacak yerde mevcut bir tesisat ve kullanılan elektrik bağlantısı yoksa yeni talep başvurusu ile dağıtım bağlantı anlaşması yapılması lazım.

Bu talepler için mühendislik danışmanlığı alarak “Elektrik Piyasası Müşteri Hizmetleri Yönetmeliği” kapsamında görevli elektrik dağıtım firmalarına ‘Güç Artırım Talebi’ ya da ‘Yeni Enerji Talebi’ ile başvurulması gerekir. Uygun koşullar sağlanarak başvuru yapılmadığı takdirde; enerji alınamaz, şarj istasyonu hizmeti verilemez. Yapılacak tesisatların ilgili elektrik dağıtım şirketi teknik uzmanları tarafından muayene edilmesi ve onaydan geçmesi en ideal ve olması gereken senaryodur. 

Öncelikle şarj edilecek elektrikli otomobilin ihtiyacına uygun ve yayınlanmış standartları destekleyen doğu şarj cihazının seçilmesi gerekiyor. Bunun içi de şarj cihazının enerji alacağı tesisatın ve altyapı unsurlarının; mevcutta kullanılan güç ile birlikte şarj cihazının sistemden çekeceği ek gücü karşılama noktasındaki yeterliliklerinin yetkin ve konunun uzmanı olan kişi veya kuruluşlarca doğru hesaplanıp analiz edilmesi ile mevzuatlara uygun talep, tesis ve enerjilendirme süreçlerinin yönetilmesi gerekir.

Bu noktada mevcut tesisatın sözleşme gücü, kurulu gücü ve şebekeden çekilen maksimum gücün tespit edilmesi; yürürlükteki yasal mevzuatlar açısından güç ihlali ile güç kalite kriterlerinin sağlanamaması sebebiyle yasal yaptırımlara maruz kalmamak ve mevcut tesisin kullanılabilir güç kapasitesini tespit etmek açısından önemli.

Gerek elektrik altyapı tesislerinin ve de gerekse şarj cihazının periyodik kontrol ve bakımlarının süreç içerisinde yapılması, şarj sisteminin ve şarj sistemi üzerinden şarj hizmeti alan elektrikli aracın can ve mal güvenilirliği açısından sağlıklı çalışmasını sağlayacaktır. 

Artan elektrikli araç kullanımı ve dolayısıyla şarj istasyonu ihtiyacı sebebiyle, özellikle toplu konut vasfındaki yapılarda daha derli toplu ve ortak altyapı üzerinden beslenen, birçok elektrikli araç kullanıcısının aynı anda istifade edebileceği paylaşımlı şarj istasyonu sistemlerinin kurulması, potansiyel can ve mal risklerini ortadan kaldıracağı gibi ulusal ekonomimiz açısından da önemli katma değerler oluşturacaktır.”

www.eskisehirmanset.com/dha