Dünya Bilimi Eskişehir’e Dönüyor! Anadolu Üniversitesi’nden Nobel’e Götürebilecek Araştırma!

Anadolu Üniversitesi Eczacılık Fakültesi, dünya çapında ilaç araştırmalarında sıkça kullanılan patch-clamp (yama kelepçe) elektrofizyoloji yöntemi üzerine yaptığı çalışmalarla bilim dünyasında dikkat çekiyor.

Fakültenin Farmakoloji Anabilim Dalı’ndan Dr. Öğr. Üyesi Feyza Alyu Altınok ve emekli öğretim üyesi Prof. Dr. Yusuf Öztürk’ün öncülüğünde kurulan laboratuvar, donanımından deney düzeneğine kadar ekip tarafından inşa edildi. Uluslararası iş birlikleri, cihaz yatırımları ve özel mühendislik çalışmaları sayesinde teknik açıdan yüksek kırılganlığa sahip bir sistem başarıyla kuruldu. Hücre zarından iyon geçişlerini ölçerek hücrelerin elektriksel aktivitesini analiz eden bu yöntemle, ilaçların etki mekanizmaları hem farmakolojik hem toksikolojik düzeyde detaylı biçimde incelenebiliyor.

Laboratuvar, Avrupa Moleküler Biyoloji Organizasyonu (EMBO) bursuyla İtalya’daki Camerino Üniversitesi’nde eğitim gören Dr. Altınok’un, Ukrayna’daki önemli bilim insanlarıyla yürüttüğü çalışmalardan edindiği bilgi birikimiyle daha ileri bir seviyeye taşındı. Çalışmalar, ilaçların sadece bilinen etkilerini değil, potansiyel yeni kullanım alanlarını da ortaya koyabiliyor. Aynı zamanda hücre ve doku düzeyindeki fizyolojik süreçlere ışık tutarak tıp literatürüne de katkı sağlanıyor.

Yurt dışı eğitimlerini takiben laboratuvarın kurulumuna dair projeler geliştiren Altınok, hem lisansüstü eğitimlerde hem de bilimsel yayınlarda bu yöntemi aktif olarak kullanmaya devam ediyor. Q2 klasmanında yer alan bir dergide yakın zamanda yayımlanan çalışmayla, yöntemin bilimsel doğruluğu da belgelendi.

Bu laboratuvar, yalnızca Türkiye’de eczacılık fakülteleri arasında değil, aynı zamanda kişiye özel ilaç etkilerinin araştırılması açısından da benzersiz bir konumda. Geliştirilen teknik kapasite, ileride hasta kaynaklı hücrelerle klinik verilere dayalı analizlerin yapılmasına da olanak sağlayacak.

Dr. Alyu Altınok, laboratuvarın hikâyesini şu sözlerle özetledi:

“Bu fikir 43 yıl önce Prof. Dr. Yusuf Öztürk’ün vizyonuyla doğdu. Ben Ankara’da bu yöntemi öğrenmeye başladım, ardından EMBO bursuyla İtalya’ya gidip yöntem üzerinde çalıştım. Şimdi, burada hücreye ilaç verip iyon akımlarını ölçüyor ve etki mekanizmasını çözüyoruz. Türkiye’de eczacılık fakültelerinde patch-clamp sistemi kurulu başka bir yer yok. Bu laboratuvar, ilaç geliştirme çalışmalarında çok önemli bir fark yaratıyor.”